ციტრუსოვან კულტურების გარემო პირობების მიმართ მოწყვლადობის რაოდენობრივი შეფასება კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით

Abstract

აგებულია მრავალწლიანი კულტურების პროდიქტიულობის რაოდენობრივი სქემა. შემუშავებული მოდელი საშუალებას გვაძლევს გამოვითვალოთ ცივი და თბილი პერიოდების კლიმატურ პირობებზე დამოკიდებული მოსავალი. შესაძლებელია შევაფასოთ კლიმატის ცვლილების დადებითი და უარყოფითი ეფექტები. საქართველოს სუბტროპიკების ცალკეული პუნქტების ზამთრია ჰაერის მინიმალური ტემპერატურების განაწილების კანონის საფუძველზე შეიძლება უშუალოდ მოსავლის დანაკარგების მიხედვით დავაზუსტოთ ციტრუსოვანი კულტურების დარაიონების რუკა.

The paper presents a quantitative scheme of the productivity of orange for perennial crops. Built up probabilistic model permits to calculate expected harvest depending on climatic conditions of cold and warm periods of the year, as well as to assess positive and negative effects of climate change. On the basis of the law of distribution of winter minimal air temperatures in separate points of subtropical regions of Georgia, it is possible to specify maps of division into districts of citrus crops directly accordiry to harvest loss and therefore to decrease negative effect of their vulnerability to winter and summer climatic conditions. In addition, optimization of the process of production of agricultural crops (optimal distribution of crops) will give us possibility for better use of biological peculiarities of plants – to adapt to environmental changes.

В статье, на примере культуры апельсина, построена количественная схема продуктивности многолетних культур. Разработанная вероятностная модель позволяет рассчитать ожидаемый урожай в зависимости от климатических условий холодного и теплого периодов года. С ее помощью можно оценить положительный и отрицательный эффект изменения климата. На основе закона распределения зимних минимальных температур воздуха в отдельных пунктах субтропиков Грузии, можно уточнить карты районирования цитрусовых непосредственно по потерям урожая и этим самым смягчить (уменьшить) отрицательный эффект их уязвимости к зимним и летним климатическим условиям. Кроме этого оптимизация процесса производства с.х. культур (оптимальное распределение культур) даст нам возможность лучше использовать биологическую особенность растений – адаптацию к изменениям условий среды.