ნალექთა ხელოვნური რეგულირების რეტროსპექტული ანალიზი

Abstract

მოცემულ სტატიაში განხილულია 1967-1989 წწ პერიოდში საქართველოს ტერიტორიაზე წარმოებულ ნალექთა ხელოვნური რეგულირების სამუშაოები, როგორც სეტყვასთან ბრძოლის, ასევე ნალექთა ხელოვნური გაზრდის მიმართულებით. თითქმის 3 ათწლეულზე მეტი ხნის განმავლობაში ჩატარებული სამუშაოთა გაანალიზებამ გვიჩვენა, რომ აღნიშნულ სამუშაოთა განახლების პროცესს წინ უნდა უძღოდეს აღნიშნულ დარგში მიღებული შედეგების დეტალური ანალიზი. უნდა მოხდეს დადებითი მხარეების შენარჩუნება, ხოლო დაშვებული შეცდომების გათვალისწინება და გამოსწორება. სასურველია ზემოქმედების ჩატარდეს კომპლექსურად, როგორც ნალექთა სტიმულირების მიზნით, ისე სეტყვასთან ბრძოლის პროგრამით. ექსპერიმენტების გეგმა უნდა ეყრდნობოდეს ზემოქმედების შესაბამისი სტატისტიკური მონაცემების ანალიზის შედეგებს, ხოლო ზემოქმედების მეთოდიკა დასაბუთებული უნდა იყოს მძლავრ კონვექციურ ღრუბლებში მიმდინარე პროცესების მათემატიკური მოდელირების საფუძველზე.

His article, the work on the artificial regulation of precipitation on the territory of Georgia in the period 1967-1989 is considered, both in the direction of combating hail and in the direction of artificial increase in the amount of precipitation. The analysis of the works carried out for more than 3 decades showed us that the process of renewal of the said works should be preceded by a detailed analysis of the results obtained in the said field. The positive aspects should be preserved, and the mistakes made should be taken into account and corrected. It is desirable that the impact be carried out in a complex manner, both for the purpose of stimulation of precipitation, and with the program of fighting against hail. The plan of experiments should be based on the results of the analysis of statistical data relevant to the impact, and the methodology of the impact should be justified on the basis of mathematical modeling of the processes taking place in strong convective clouds.

В данной статье рассматриваются работы по искусственному регулированию осадков на территории Грузии в период 1967-1989 гг., как в направлении борьбы с градом, так и в направлении искусственного увеличения количества осадков. Анализ работ, проведенных за более чем 3 десятилетия, показал нам, что процессу возобновления указанных работ должен предшествовать подробный анализ результатов, полученных ранее в указанной области. Положительные результаты следует сохранить, а допущенные ошибки учесть и исправить. Воздействие желательно проводить комплексно, как с целью стимулирования осадков, так и с программой борьбы с градом. План экспериментов должен быть основан на результатах анализа соответствующих статистических данных воздействия, а методика воздействия должна быть обоснована на основе математического моделирования процессов, происходящих в мощных конвективных облаках.