2023 წლის რაჭა-ლეჩხუმის და ქვემო სვანეთის რეგიონის ბუნებრივი წყლების ჰიდროქიმიური შედგენილობის შესწავლა

Abstract

ნაშრომში განხილულია 2023 წლის რაჭა-ლეჩხუმი და ქვემო სვანეთის რეგიონის დარიშხანის გადამამუშავებელი საწარმოების მიმდებარე ტერიტორიებზე არსებული მდინარეების (ლუხუნი და ცხენისწყალი), არტეზიული და წყაროს წყლების ჰიდროქიმიური დახასიათება. ბუნებრივი წყლის სინჯებში, მდინარის შეწონილი ნაწილაკებისა და ფსკერული ნალექების ნიმუშებში განისაზღვრა ჰიდროქიმიური მაჩვენებლები და დარიშხანის შემცველობა. გამოვლენილია სხვადასხვა ინგრედიენტებით დაბინძურებული მდინარეები და არტეზიული წყლები. მიღებული შედეგები წარმოდგენილია დასკვნების სახით. ანალიზები ჩატარდა თანამედროვე მეთოდებისა და აპარატურის გამოყენებით, რომლებიც შეესაბამება ევროპულ სტანდარტებს. მდინარის წყლებში, როგორც ფონური, ისე დაბინძურებულ ადგილებიდან აღებულ სინჯებში არც ერთი განსაზღვრული კომპონენტი არ აღემატება ზღვრულად დასაშვებ კონცენტრაციას (ზდკ) და ნორმის ფარგლებშია. მდინარეების წყალის მინერალიზაცია მიეკუთვნება მცირედ და საშუალოდ მინერალიზირებული წყლების კატეგორიას; არტეზიული და სასმელი წყაროს წყლები მიეკუთვნება ზომიერი მინერალიზაციის მქონე წყლებს; განსაკუთრებით გამოირჩევა მჟავე წყაროს წყალი, სადაც აღინიშნება წყლის სიხისტის (18.57 მგ.ექვ/ლ) მატება ზდკ-თან მიმართებაში და მისი მინერალიზაცია მიეკუთვნება მაღალ მინერალიზირებული წყლების კატეგორიას; დამაბინძურებელი ინგრედიენტებიდან შეიძლება გამოვყოთ აზოტის მინერალური ფორმებიდან ამონიუმის იონები, რომელთა შემცველობა აჭარბებს ზდკ-ს დაახლოებით -1.2-ჯერ, ნიტრიტების შემცველობა კი - 132 -ჯერ, ნიტრატების და ფოსფატების რაოდენობა არც ერთ შემთხვევაში არ აღემატება ზდკ-ს; ზედაპირულ წყლებში (მდინარე ლუხუნი და ცხენისწყალი) დარიშხანის საშიშროების ინდექსი 1-ზე ნაკლებია (HQsw <1) და მათ საფრთხე არ ემუქრებათ; არტეზიულ და სასმელ წყლებში დარიშხანის საშიშროების ინდექსი 1-ზე მეტია (HQdw>1), ეს წყლები რისკის ქვეშ არიან; მდინარეების შეწონილ ნაწილაკებსა და ფსკერულ ნალექებში აღინიშნება დარიშხანის მაღალი კონცენტრაციები.

The paper discusses the hydrochemical characterization of the rivers (Lukhuni and Tskhenistskali), artesian and spring waters in the areas adjacent to the arsenic processing enterprises of the Racha-Lechkhumi and Kvemo Svaneti regions in 2023. Hydrochemical indicators and arsenic content were determined in natural waters, river suspended solids and bottom sediment. Rivers and artesian waters contaminated with various ingredients have been identified. The obtained results are presented in the form of conclusions. Analyzes were carried out using modern methods and equipment that correspond to European standards. In the river waters, in both the background and polluted samples, none of the determined components exceed the maximum allowable concentration (MPC) and are within the norm. Mineralization of river water belongs to the category of slightly and moderately mineralized waters; Artesian and drinking spring waters belong to waters with moderate mineralization; Acidic spring water is especially distinguished, where there is an increase in water hardness (18.57 mg.eq/l) in relation to MPC, and its mineralization belongs to the category of highly mineralized waters; Among the polluting ingredients, we can single out ammonium ions from mineral forms of nitrogen, the content of which exceeds the MPC by about -1.2 times, and the nitrite content - 132 times, the amount of nitrates and phosphates does not exceed the MPC in any case; In surface waters (river Lukhuni and Tskhenistskali) the arsenic hazard index is less than 1 (HQsw <1) and they are not in danger; In artesian and drinking waters, the arsenic hazard index is greater than 1 (HQdw>1), these waters are at risk; High concentrations of arsenic are noted in the suspended solids and bottom sediments of rivers.