მაიონიზებელი რადიაციის ზემოქმედებით გამოწვეული კოგნიტური პარამეტრების ცვლილებების ასტრობიოლოგიური ასპექტები

Abstract

ნაშრომში განხილულია მაიონიზებელი რადიაციის ზემოქმედებით გამოწვეული კოგნიტური პარამეტრების ცვლილებებთან დაკავშირებული რისკების მნიშვნელობა შორეულ კოსმოსში ასტრონავტების ხანგრძლივად ყოფნის პროექტების დაგეგმარებისთვის. მოდელის სახით გამოყენებული იყო გამა-რადიაციით დასხივებული ლაბორატორიული თეთრი თაგვები (დასხივების წყარო - 137Cs). კოგნიტური პარამეტრების დადგენა ხორციელდებოდა „მორისის წყლის ავზის“ სტანდარტული მეთოდის გამოყენებით. გაკეთებულია დასკვნა, რომ სივრცითი მეხსიერების ფორმირება დოზა -დამოკიდებულ პროცესს წარმოადგენს, რომელიც განსხვავდება დატრენინგებულ და დაუტრენინგებელ თაგვებში. პოსტრადიაციულ პერიოდში ადრე მიღებული ინფორმაციის შენახვა უფრო სტაბილურ ხასიათს ატარებს (რადიორეზისტენტულია), ვიდრე ახალი ინფორმაციის მიღება. ეს ფენომენი აქტუალურს ხდის, რადიაციული ფონის პირობებში, ნეიროპროტექტორული ბუნების პრეპარატების გამოყენებას ასტრონავტებთან მიმართებაში.

The article discusses the significance of the risks associated with ionizing radiation-induced cognitive impairments for planning long-term astronaut stay projects in space. The study used a model of Gamma-irradiated laboratory white mice (irradiation source - 137Cs). Cognitive parameters were evaluated using the standard method of the Morris Water Maze. Study results show that spatial learning and memory formation is a dose-dependent process and results vary in trained and nontrained animals. The post-radiation period showed that the storage of information is more stable (radioresistant) than the process of acquiring new information. This finding is crucial for developing neuroprotection measures for astronauts exposed to radiation.