ენობრივი სიმბიოზი და ტრანსკულტურული წერის მანერა ნინო ხარატიშვილის რომანში: „მერვე თაობა (ბრილკასთვის)“

Abstract

ნინო ხარატიშვილი მრავალი რომანისა და პიესის ავტორი, სხვადასხვა ლიტერატურული ჯილდოს მფლობელი, დღეს ჰამბურგის თეატრის რეჟისორია. მისი 2014 წელს გამოქვეყნებული რომანი ,,მერვე თაობა“ გვიყვება ჯაშების ოჯახის რვა თაობის ისტორიას და მოიცავს ერთი საუკუნის პერიოდს: ცარიზმის ეპოქიდან დაწყებული ბერლინის უახლეს ისტორიამდე. ნ. ხარატიშვილის რომანი 4 კულტურის პერსპექტივის გათვალისწინებითაა დაწერილი. მასში თემატიზებულია, თუ როგორ ხდება იდენტობის ფორმირება მულტიკულტურულ გარემოში, რას სახის ბარიერებს ხვდება ინდივიდი უცხო სამყაროში ყოფნისას და როგორ ახერხებს ისამ სამყაროსთან ინტეგრაციას. გარდა კულტურათა განსხვავებულობისა, რომანში გაანალიზებულია ის უნივერსალური კატეგორიებიც, რომლებიც ერთმანეთთან აერთიანებს სხვადასხვა კულტურებს: სიხარული და მწუხარება, სიყვარული და სიძულვილი, ტკივილი და თანადგომა, ხელოვნება, ეკონომიკური სისტემა, ნათესაური კავშირები, ტაბუ და ა.შ., თუმცა ეს უნივერსალური კატეგორიები თითოეულ კულტურაში განსხვავებულია. რომანში ერთგვარი შინაგანი მონოლოგია გაბმული გერმანულ და ქართულ ენასა და კულტურას შორის. ხარატიშვილის მულტიკულტურული აზროვნება მოიცავს ორივე კულტურის ფასეულობებს, აზროვნების თავისებურებებს, ქცევის კონვენციებს, ეროვნულ და ენობრივ რეალიებსა და სიმბოლოებს. რომანში გვხვდება ქართულიდან კალკირებული ფრაზეოლოგიზმები, გერმანული ენის მკაცრ ყალიბში ჩასმული ქართული სინტაქსური კონსტრუქციები და სხვ. ყოველივე ამას ავტორი ოსტატურად იყენებს თავისი ჩანაფიქრის უკეთ გადმოსაცემად, გაუცხოებისა და ემოციური ეფექტების შესაქმნელად. ნინო ხარატიშვილის რომანი ემსახურება ორ კულტურას შორის მულტიკულტურული დიალოგის გამართვას, განსხავებულ მენტალიტეტებსა და იდენტობას შორის ზღვარის მოშლასა და ინტეგრაციას. რომანი ,,მერვე თაობა“ ასახავს ერთი მხრივ ფიქციურ, მეორე მხრივ კი მკითხველის კულტურისა და ემპირიული რეალობისათვის ,,უცხო“ სამყაროს, რაც იძლევა ამ უცხოსთან ურთიერთობის, მისი ადეკვატური რეცეფციისა და კრიტიკული რეფლექსიის საშუალებას. რომანი მკითხველს სთავაზობს გაეცნოს მისი კულტურის მიღმა არსებულ განსხვავებულ კულტურებს და ეს განსხვავებული აღიქვას და გაითავისოს.

Nino Kharatishvili, the author of many novels and plays, owner of various literary awards, is currently a stage director of Hamburg theatre. Her novel “Eighth Generation”, published in 2014, describes the story of eight generation of the Jashis’ family and covers the period of one century: starting from Tsarist Epoch up to Contemporary History of Berlin. N. Kharatishvili’s novel is written considering four cultural perspectives. It is thematized how formation of identity occurs within multicultural environment, what type of barriers the individual faces while being in the foreign world and how he manages to integrate with this world. Apart from the difference between the cultures, those universal categories are also analyzed in the novel, which unite different cultures: joy and sorrow, love and hatred, pain and support, art, economic system, family ties, taboo etc., though, these universal categories are different in each culture. There is a certain internal monologue held between German and Georgian language and culture. Kharatishvili’s multicultural way of thinking embraces the values, peculiarities of thinking, conventions of behavior, national and lingual realia and symbols. In the pages of the novel we can find calqued phraseological units, Georgian syntax constructions etc. inserted in the strict mould of German language. The author uses the above-mentioned in order to better express her thoughts, create the emotional effects of alienation. Nino Kharatishvili’s novel serves for holding multicultural dialogue between two cultures, destroying the limits between different mentalities and identity and their integration. The novel “Eighth Generation” reflects the world, which is fictional on the one hand, and “foreign” – on the other hand for a reader’s culture and empiric reality that enables communication with the foreign world, its adequate reception and critical reflection. The novel suggests its readers to get acquainted with the different cultures existing beyond her culture and to perceive and become familiar with them.