გერმანული და ქართული ენის (სუპრა)სეგმენტალური ასპექტისათვის თეორიულ და პრაქტიკულ ჭრილში

Abstract

ორი სხვადასხვა ოჯახისა და არეალის წარმომადგენელი ენების კონტრასტული ანალიზი მომგებიანია როგორც ლინგვისტური, ასევე მეთოდურ-დიდაქტიკური კუთხით. ენობრივი სისტემების ფონეტიკურ-ფონოლოგიური პლანის სინქრონული შეპირისპირება საშუალებას იძლევა შეიქმნას თეორიული საფუძველი და დადგინდეს ამ ენებს შორის არსებული მსგავსება-განსხვავებები, ინტერფერენციის შემთხვევები. კარგი წარმოთქმა უცხოური ენის შემსწავლელთათვის უაღრესად მნიშვნელოვანია როგორც გაგების, ასევე ზოგადი კომპეტენციისა და ინტეგრაციის კუთხით. ვისაც კარგი წარმოთქმა აქვს, პოზიტიურ და დამაჯერებელ შთაბეჭდილებას ახდენს, რადგანაც ის ავტომატურად ენის ფლობის მაღალ დონესა და წარმატებულ კომუნიკაციასთან ასოცირდება. კარგი წარმოთქმის დაუფლება ბევრ ძალისხმევასთანაა დაკავშირებული და native speaker-ებში პატივისცემასა და აღიარებას იწვევს, რაც წარმატების საწინდარია. მიუხედავად ამისა, ფონეტიკას ლექსიკისა და გრამატიკისაგან განსხვავებით ნაკლები ყურადღება ექცევა. ამ მოხსენებაში გერმანული და ქართული ენების ბგერითი სისტემები კონტრასტულ ჭრილშია განხილული. აუდიოჩანაწერების ემპირიული შესწავლის საფუძველზე დადგენილ იქნა სეგმენტალური და პროსოდიული პრობლემები. ინტერფერენციის წყაროს წარმოადგენს ხმოვნის სიგრძე-სიმოკლე, შემართვა, მჟღერის დაყრუვება, /x/-ს ალოფონური პრობლემები, ასევე სიტყვისა და წინადადების მახვილის თავისებურებები. მოხსენების პრაქტიკულ ნაწილში წარმოდგენილი იქნება ფონეტიკური სავარჯიშოები, რომლებიც გერმანული ენის ქართველ შემსწავლელთა ფონეტიკურ-კომუნიკაციური ბაზის დახვეწა-განვითარებას ემსახურება.

Die kontrastive Analyse der unterschiedlichen Sprachfamilien angehörenden und auch areal nicht benachbarten Sprachen ist sowohl aus der linguistischen als auch aus der fachdidaktischen Perspektive gewinnbringend. Der synchron-systematische Vergleich zweier Sprachen auf der phonetisch-phonologischen Ebene verschafft einen Überblick über beide Systeme und eine wissenschaftliche Basis für die Identifizierung sowohl von Unterschieden und Gemeinsamkeiten als auch von Interferenzquellen. Aus praktischer Perspektive ist für Nichtmuttersprachler_innen eine gute Beherrschung der L2-Aussprache sehr wichtig, denn neben offensichtlichen Aspekten wie Verständlichkeit erhöht sie auch die wahrgenommene allgemeine Kompetenz von Sprecher_innen und erleichtert deren Integration. Wer eine korrekte Aussprache besitzt, vermittelt einen positiven, freundlichen und überzeugenden Eindruck, denn sie wird automatisch mit dem hohen Sprachniveau und mit der perfekten Kommunikation gleichgesetzt. Der Erwerb einer guten Aussprache ist u. a. mit viel Zeit und Anstrengungen verbunden, erzeugt meiner Meinung nach bei Muttersprachlern viel Respekt und Anerkennung für die hervorragende Leistung. Eine gute Aussprache ist die Krone des Lernprozesses und ausschlaggebend für den Erfolg. Ohne sie entsteht ein unvollkommenes Bild, auch wenn alle Fertigkeiten perfekt beherrscht werden. Trotz dieser Erfahrungen wird die Aussprache im Gegensatz zum Wortschatz und zur Grammatik meistens stiefmütterlich behandelt. In diesem Beitrag werden die Lautsysteme des Deutschen und Georgischen aus kontrastiver Perspektive vorgestellt. Auf der Basis von Aufnahmen mehrerer georgischer Deutschlernender werden segmentale und prosodische Problemfelder identifiziert. Zu den typischen Interferenzen bei georgischen Deutschlernenden gehören beispielsweise abweichende Vokalquantität und -qualität, fehlender Vokalneueinsatz, Auslautverhärtung, allophonische Probleme bei /x/ sowie prosodisch-bedingte Schwierigkeiten mit Wort- und Satzakzent. In einem zweiten, praktischen Teil des Vortrags werden erprobte Phonetikübungen im universitären Fremdsprachenunterricht vorgestellt, die zum einen georgischen Deutschlernenden die Aussprachprobleme bewusstmachen, und zum anderen eine korrekte Lautproduktion fördern sollen. Diese Übungen werden auf der Textebene und nicht nur mit Einzelwortbeispielen und fragmentalen Sätzen erstellt. Die Verwendung von authentischen Texten hilft den Deutschlernenden neben der Verbesserung ihrer Aussprache beim Umgang mit unterschiedlichen Textsorten.