გარეშე ფაქტორებით ტრიგერირებული მეწყრების ლაბორატორიული და მათემატიკური მოდელირება. საველე კვლევები

Abstract

წიგნში წარმოდგენილია გარეშე ფაქტორებით ტრიგერირებული მეწყრების ლაბორატორიული და მათემატიკური მოდელირების და საველე კვლევების შედეგები, რომლებიც ტარდებოდა 2014-2017 წწ. შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის პროექტის FR/258/9-160/13–ის ფარგლებში. აღნიშნული სამუშაოების ჩასატარებლად აწყობილი იქნა რამდენიმე ექსპერიმენტული დანადგარი. კერძოდ ზამბარა-ბლოკის და ბურიჯ-კნოპოვის ტიპის დანადგარები, მეწყრული მოვლენების პროცესში მიმდინარე არათანაბარი ხახუნის (სტიკ-სლიპის) მოვლენების შესასწავლად. აეწყო დანადგარები, სადაც შესაძლებელია დახრის კუთხის ცვლილება და ექსპერიმენტების ჩატარება გარემოს ტენიანობის და გაწყლიანების ცვლილების პირობებში. ჩატარებული იქნა ასევე საველე გეოფიზიკური კვლევები საქართველოს რამდენიმე მეწყერზე. ჩატარდა ლაბორატორიული სამუშაოები აკუსტიკური ემისიის საშუალებით მეწყრების კვლევაზე. ჩატარებულია სტიკ-სლიპის პროცესის მათემატიკური და რიცხვითი მოდელირების სამუშაოები. შემუშავდა მეწყრის მათემატიკური მოდელი, უსაფრთხოების კოეფიციენტის გამოთვლის მეთოდები. შეფასდა რამდენიმე მეწყრის უსაფრთხოების კოეფიციენტები. შეფასდა ტრიგერირების პირობები გარეშე პერიოდული ზემოქმედების და ტენიანობის ცვლილების შემთხვევებში. განკუთვნილია მეცნიერ მუშაკებისა და ინჟინრებისთვის, ლექტორებისთვის, სტუდენტებისთვის, სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანიზაციებისათვის, რომელთა საქმიანობა დაკავშირებულია დედამიწის ფიზიკის, ეკოლოგიის და სხვა პრობლემებთან.

The book presents, laboratory and mathematical modelingand field research results, from external factors triggered landslides, which were carried out in 2014-2017 years, in the Shota Rustaveli National Science Foundation Project # FR/258/9-160/13 frame. For the carriyng this works have been assembled several experimental equipment. The spring-block and Burridge-Knopoff type devices, for study stick-slip events by landslides. Were assembled devices, where it is possible to change the angle of tilt and experimentation environment moisture. Were also conducted field geophysical researchs on several Georgian landslides. Laboratory works was carried out by means of landslides research using acoustic emission. Conducted mathematical and numerical modeling research of stick-slip process. Has been developed a landslide mathematical model and the safety coefficient calculation methods. Were assessed safety coefficients for some landslides . Were assessed triggering conditions by external periodical forcing and humidity change. It is intended for the scientific workers and engineers, lecturers, students, government and nongovernmental organizations, connected in their activity with the problems of solid earth physics, ecology, etc.

В книге представлены результаты полевых исследований, а также лабораторного и математического моделирования оползней, триггерированных внешними факторами, проведенных в 2014-2017 годах в рамках проекта FR/258/9-160/13 Национального научного фонда им. Шота Руставели. Для проведения указанных работ было собрано несколько экспериментальных установок. В частности были собраны установки по типу пружинно-блочного и Буридж-Кнопова для изучения явлений неравномерного трения (стик-слип), происходящих в процессе оползневых явлений. Собрана установка на которой возможно менять угол наклона, а также проводить эксперименты в условиях изменения влажности среды и обводнения материала. Были проведены также полевые геофизические исследования на нескольких оползнях на территории Грузии. Проведены лабораторные работы по изучению оползней с (применением) регистрацией акустической эмиссии. Были проведены работы по математическому и численному моделированию процессов стик-слипа. Разработана математическая модель оползня, методы вычисления коэффициента безопасности. Произведена оценка коэффициента безопасности нескольких оползней. Была произведена оценка условий триггерирования в случае внешнего периодического воздействия и изменения влажности. Предназначена для научных работников и инженеров, лекторов, студентов, правительственных и неправительственных организаций, связанных в своей деятельности с проблемами физики Земли, экологии и др.