О глобальной циркуляции атмосферы на ионосферных урიвнях

Abstract

Предложена аналитическая трёхмерная глобальная модель циркуляции атмосферы на ионосферных уровнях, которая подтверждается численными расчётами по соответствующим образом упрощённой системы магнитно-гидродинамических уравнений движения проводящей атмосферы и представляется графически в виде поля скоростей системы крупномасштабных ветров для обоих полушарий Земли с использованием базы данных параметров известных эмпирических моделей нейтральной атмосферы и ионосферы. Выявлены 4 крупномасштабных вихря, зоны схождения и расхождения (конвергенции и дивергенции) ветров, способствующих возникновению восходящих и нисходящих потоков воздуха, системы меридиональных ячеек с вертикальной циркуляцией, в направлении от полюса к экватору.

შემოთავაზებულია ატმოსფეროს იონოსფეროს დონეებზე სამგანზომილებიანი გლობალური ცირკულაციის ანალიზური მოდელი, რომელიც მტკიცდება შესაბამისად გამარტივებული სამუშაო მაგნიტურ-ჰიდროდინამიკური განტოლებათა სისტემის მეშვეობით ჩატარებული და გრაფიკული სახით წარმოდგენილი დიდმასშტაბიანი ქართა სისტემების სიჩქარეთა ველების დედამიწის ჩრდილო და სამხრეთ ნახევარსფეროებისათვის იონოსფეროს და ნეიტრალური ატმოსფეროს ცნობილი მოდელების მონაცემთა ბაზის გამოყენებით. გამოვლენილია ოთხი დიდმასშტაბიანი გრიგალი, დივერგენციის და კონვერგენციის ზონები, რომლებსაც ძალუძს ატმოსფეროს აღმავალი და დაღმავალი დინებების გამოწვევა, პოლუსებიდან ეკვატორამდე განლაგებული ვერტიკალური ცირკულაციის მქონე მერიდიანული უჯრედების სისტემები.

Here the analytical 3D- global model of the upper atmosphere circulation at the ionosphere is suggested, which is supported by numerical calculations of accordingly simplified hydro-magnetic equations of the conductive atmosphere motion. The construction of the large-scale wind systems’ velocity fields for the north and south hemispheres of the Earth, using well-known database of models of the neutral atmosphere and the ionosphere shows, that there are four global vortexes of cyclone and anticyclone types, regions of divergence and convergence, vertical down-and up-stream of air, systems of vertical meridional circles from poles to equator.