ქ. თბილისის ატმოსფეროში მტვრის გავრცელების რიცხვითი მოდელირება. I. დასავლეთის ფონური სუსტი ქარის შემთხვევა

Abstract

ატმოსფერული პროცესების ევოლუციის 3D რეგიონალური მოდელისა და მინარევების გადატანა - დიფუზიის განტოლების ერთობლივი ინტეგრირებით რიცხვობრივად მოდელირებული და გაანალიზირებულია მტვრის გავრცელება ქ.თბილისის ტერიტორიაზე დასავლეთის ფონური სუსტი ქარის დროს. ატმოსფეროს დაბინძურების ძირითად წაყაროს წარმოადგენს ქალაქის ქუჩებსა და მაგისტრალებზე მოძრავი ავტოტრანსპორტი. გამოთვლებით მიღებულია, რომ მტვრის გავრცელების პროცესი პირობითად მიმდინარეობს ოთხ ეტაპად და დამოკიდებულია ავტოტრანსპორტის მოძრაობის ინტენსივობაზე, მაგისტრალების მდებარეობაზე და ქალაქის მიკრო-რელიეფზე. კონკრეტულად, დილის 6-დან 9 სთ-მდე ინტერვალში ადგილი აქვს კონცენტრაციის სწრაფ ზრდას, 9-დან 18 სთ -მდე – კონცენტრაციის სუსტ შემცირებას ან მუდმივობას, 18 –21 სთ-ის ინტერვალში კონცენტრაციის ზრდას, ხოლო 21-დან დილის 6 სთ-მდე - ქალაქის ჰაერის თვითდასუფთავებას, რომლის დროსაც კონცენტრაციის მაქსიმალური მნიშვნელობა მცირდება 0.1 ზდკ - მდე. მაღალი დამტვერიანების ზონები მდებარეობენ ცენტრალურ, ზოგიერთ პერიფერიულ ტერიტორიებზე და ქალაქის სამხრეთ ნაწილში, სადაც კონცენტრაციის მაქსიმალური მნიშვნელობები 21.00 სთ-ისთვის აღწევს 2 ზდკ-ს.

Dust propagation at Tbilisi city territory in case of light background western wind is studied using the 3D regional model of atmospheric processes evolution and integration of the equation of admixtures transferdiffusion. In the model, motor transport is considered as a main nonstationary source of pollution from which dust is emitted into the atmosphere. By numerical modeling are shown that the process of air pollution by dust proceeds in four stages and is depend on the intensity of motor traffic, the micro-relief of the city and the location of motorways. Heavily contaminated areas are located around the center and in some peripheral areas of the city, where dust concentration values reach 2 MPC.

Исследовано распространение пыли на территории города Тбилиси при слабом фоновом западном ветре с использованием региональной трехмерной модели эволюции атмосферных процессов 3D и интегрирования уравнения переноса-диффузии примесей. В модели автомобильный транспорт рассматривается как основной нестационарный источник загрязнения, от которого в атмосферу выбрасывается пыль. Путем численного моделирования показано, что процесс загрязнения атмосферного воздуха пылью протекает в четыре этапа и зависит от интенсивности автомобильного движения, микрорельефа города и расположения автомобильных магистралей. В интервале времени 06.00 - 09.00 часов - интенсивный рост, 09.00 - 18.00 - постоянство или слабое снижение, 18.00 - 21.00 - рост, а с 21.00 до 06.00 - уменьшение концентрации пыли. Сильно загрязненные зоны расположены вокруг центра города и на некоторой периферийной территории. Сильно загрязненные зоны расположены вокруг центра и на некоторых периферийных территориях города, где максимум концентрации пыли в 21.00 равен 2 ПДК.