К Метеорологическим Аспектам Крупномасштабных Переносов Загрязняющих Веществ в Условиях Горных Регионов

Abstract

На примерах Колхидской низменности (юго-западная часть Кавказа) и Ахангаранской долины (Западный Тянь-Шань), приведены результаты исследований влияния феновых явлений на уровень загрязнения атмосферного воздуха, обусловленное дальным переносом промышленных выбросов. Приводятся расчеты полей распределения концентраций NOx в районе Ахангаранской долины. Показано, что феновые процессы оказывают значительное влияние на уровень загрязнения атмосферы в условиях горных стран. Их учет при региональных исследованиях загрязнения атмосферы, позволит существенно повысить точность экологических оценок и прогнозов состояния природной среды. Делается заключение о том, что данное метеорологическое явление следует возвести в ранг региональных «опасных метеорологических условий», способствующих усилению загрязнения атмосферы.

ნაშრომში, კოლხეთის დაბლობისა და ახანგარანის ხეობის (დასავლეთ ტიან-შანი) მაგალითებზე, ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურების დონეზე ფიონური მოვლენების ზემოქმედების კვლევების შედეგებია მოტანილი. მოცემულია ახანგარანის ხეობის რაიონში NOx-ის კონცენტრაციების ველის განაწილების გაანგარიშებები. ნაჩვენებია, რომ ფიონური პროცესები მნიშვნელოვან ზემოქმედებას ახდენენ ატმოსფეროს დაბინძურების დონეზე მთიანი ქვეყნების პირობებში. მათი გათვალისწინება ატმოსფეროს რეგიონალური დაბინძურების კვლევებისას მნიშვნელოვნად აამაღლებს ბუნებრივი გარემოს მდგომარეობის ეკოლოგიური შეფასებების სიზუსტეს. გაკეთებულია დასკვნა იმის თაობაზე, რომ აღნიშნული მეტეოროლოგიური მოვლენა უნდა იყოს აყვანილი რეგიონალური “საშიში მეტეოროლოგიური პირობების” რანგში, რომლებიც ხელს უწყობენ ატმოსფეროს დაბინძურების გაძლიერებას.

In the work the results of investigations regarding to influence of foehn events on a level of pollution of atmospheric air have been carried out by the examples of Kolkhida lowlands (the south-west part of Caucasus) and Akhangara valley (the western Tien-Shan). The calculations of distribution fields of NOx concentration in the region of Akhangara valley are presented. There is shown that foehn events make important impact on a level of atmospheric air pollution in conditions of mountainous countries. Their taking into account during regional investigations of atmosphere pollution allows raising appreciably the accuracy of ecological estimations of natural environment state. It is drawing a conclusion that the given meteorological event should be raised in rank of regional “dangerous meteorological conditions“ favorable to strengthening of local pollution of atmosphere.