ატმოსფეროს ტემპერატურისა და სინოტივის ველის ცვლილების შესწავლა შავი ზღვიდან ჰაერის ნაკადის ტრანსფორმაციისას

Abstract

დედამიწის ერთი რეგიონის ზედაპირიდან, ფიზიკური თვისებებით განსხვავებულ, მეორე ფართზე ჰაერის მასათა ტრანსფორმაციის გამოკვლევა იყო და რჩება აქტუალურ პრობლემად. ეს განსაკუთრებით ეხება დასავლეთ საქართველოს, სადაც გლობალური დათბობის ფონზე აცივების პროცესები დაიკვირვება. აქედან გამომდინარე, შრომაში შესწავლილი იქნა ატმოსფეროს ტემპერატურისა და სინოტივის ველის ცვლილების ბუნება ზღვიდან ჰაერის მასის ტრანსფორმაციისას დედამიწის “საგები” ზედაპირის მახასიათებელი პარამეტრების სხვადსხვა მნიშვნელობებისათავის. პირველად გათვალისწინებულ იქნა დედამიწის რელიეფის და ჰაერის ნაკადის ტრანსფორმაციის პარამეტრები და შესწავლილია მათი ცვლილება ზღვიდან დაშორების მიხედვით. აღმოჩნდა, რომ შავი ზღვიდან 25 კმ- რადიუსიან ზონაში ჰაერის მასა ინარჩუნებს ზღვის მახასიათებელ პარამეტრების მნიშვნელობებს, ხოლო ტრანსფორმაცია ხდება ძირითადად 50 კმ რადიუსიან ზონაში. შემდეგ მესამე 100კმ-რადიუსიან ზონაში ჰაერის მასა თითქმის მთლიანად ხასიათდება რეგიონის მახასიათებელი სიდიდეებით. ასეთი დასკვნები პირველად არის მიღებული და კარგად ასახავს ოპერატიულ პრაქტიკაში დაკვირვებულ რეალურ პროცესებს.

Investigation of changeability of atmospheric currents transferred from the Earth one region to another with different physical prop-ertied is very actual problem of science. This problem especially is important for the territory of west Georgia, as there is observed cooling process on the background of global warming process. So in the present work there is investigated character of changea-bility of atmospheric temperature and humidity fields of atmospheric currents transferred from the Black Sea to land for different parameters of land’s surface. First time was studied changeability of atmospheric temperature and humidity fields of atmospheric currents transferred from the Black Sea to land by mathematical modelling taking into account different parameters of land’s sur-face and air currents. Results of calculations have shown that inside of zone with radius 25km. from the Black Sea atmospheric masses have preserved the Black Sea’s parameters. The main changeability of atmospheric currents parameters were observed inside of zone 25-50km. from the Black Sea and inside of zone 50-100km. from the Black Sea atmospheric masses have preserved the land’s parameters. These results were obtained at first time by theoretical methods and they are in a good accordance with data ob-served in operational practice.

Исследование трансформаций воздушных потоков при переносе от поверхности одного региона земли на другую плошадь, отличающей физическими своиствами, остается весма актуальной проблемой науки. Это проблема особенно важнно для Западной Грузии, где на фоне глобального потепления наблюдается процесе похолодания. Поэтому в данной работе изучатся характер изменения атмосферной температуры и полей влажностьи при трансформаций воздушных потоков с Черного Моря на сушу, для разных параметров подстилающей поверхностьи. В первые было принято во внимание параметри транс-формации рельефа подстилающей поверхности и воздушных потоков и было изученно изменение трансформаций воздуш-ных потоков при переносе от побережья Черного Моря. Результаты рассчетов показали, что в зоне 25 км от моря атмо-сферная масса сохраняет параметри воздушних масс моря и основная трансформация происходит в зоне 25-50 км от моря. В зоне 50-100 км атмосферная масса почти полностью характеразуется величинами присущей региону.Такой результат в перые било полученно теоретичесии и хорошо согласуется с данными имеющийся в оперативной практике.