გვალვის პრობლემის გეოგრაფიული ასპექტები საქართველოში

Abstract

XX ს. უკანასკნელ ათწლედში გვალვიანობის სიხშირისა და ხანგრძლივობის გაზრდამ, მაღალი ტემპერატურისა და უარყოფითი ანთროპოგენური პროცესების ფონზე, გამოიწვია მთელი რიგი ეკოლოგიური, სოციალური და ეკონომიკური პრობლემების გამწვავება, განსაკუთრებით აღმოსავლეთ საქართველოში. აქ ლანდშაფტები უფრო მოწყვლადია წყლის დეფიციტის მიმართ, ვიდრე დასავლეთ საქართველოში, სადაც ატმოსფერული ნალექების უკმარისობა რამდენადმე კომპენსირდება ნამით, რომელიც დიდი რაოდენობით გამოიყოფა წლის თბილ, განსაკუთრებით ზაფხულის პერიოდში. გვალვიანობისაგან დაცვა ამ ეტაპზე მხოლოდ მორწყვითაა შესაძლებელი, რომელსაც საქართველოში ჯერ კიდევ მე-2 ათასწლეულის დასაწყისში მისდევდნენ. აღმოსავლეთ საქართველოში არხებით ირწყვებოდა დაახლოებით 50 ათასი ჰა ნაყოფიერი მიწა, რომელიც, როგორც მაშინ, ახლაც აქტიურ მორწვას საჭიროებს.

In the last decade of the 20th century frequent and prolonged droughts against the background of hight temperature and negative anthropogenic processes resulted in a series of aggravated ecological, social and economic problems, particularly in Eastern Georgia. Landscapes here are more vulnarable to water deficit than in Western Georgia, where dew abundant in warm period (especially in summer) partially compensates the precipitation deficit (in droughty periods). Irrigation is considered the most effective measure taken against drought in Georgia from the beginning of the II millenium A. D. About 50 thousand ha of fruitful lands were irrigated with canals in the Eastern Georgia. This area badly needs irrigation nowadays too.

Рост повторяемости и продолжительности засухи, наблюдающийся в последнем десятилетии XX в. на фоне повышения температуры воздуха и негативного воздействия антропогенных процессов, вызвал обострение целого ряда экологических, экономических и социальных проблем, особенно в Восточной Грузии, ландшафты которой более уязвимы к дефициту воды, чем в Западной Грузии, где недостаток атмосферных осадков частично компенсируется росой, выделяемой в большом количестве в теплый, особенно летний период года. Защита от засухи на данном этапе возможна орошением. Население Грузии еще в начале II-го тысячелетия строило оросительные сооружения и орошало около 50 тыс. га плодородных земель Восточной Грузии, которые как тогда, так и сейчас требуют активного орошения.